وبلاگ ثبتی حقوقی کیفری
» همه چیز در رابطه با حضانت
حضانت طفل با پدر یا مادر ؟
حضانت حق و تکلیف ابوین است .مطابق ماده 1169مصوب 8 / 9 / 1382 حضانت فرزند پسر تا 2 سالگی و دختر تا 7 سالگی به مادر سپرده شده و پس از انقضای اين مدت حضانت با پدر است؛ اما برای حضانت و نگهداری طفلی كه پدر و مادر او از يكديگر جدا شده‌اند، مادر تا 7 سالگی (پسر يا دختر فرقی ندارد) اولويت دارد و پس از آن با پدر است، البته اين تبصره هم به اصلاحيه افزوده شده است كه پس از 7 سالگي هم در صورتی كه ميان پدر و مادر درباره حضانت اختلاف باشد، حضانت طفل با رعايت مصلحت كودك و به تشخيص دادگاه است.
حضانت در صورت فوت یکی از والدین
مطابق ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی در صورت فوت یکی از پدر یا مادر حضانت با دیگری است. بنابراین با فوت پدر نگهداری طفل با مادر است. عنایت داشته باشید که اگر پدر بزرگ پدری فرزند در قید حیات باشد ولایت با اوست. ولی نگهداری و حضانت با مادر است. پدر بزرگ در صورتی می تواند سلب حضانت مادر کند که ثابت کند نگهداری و مراقبت او به صلاح و مصلحت فرزند نیست و مادر فاقد صلاحیت لازم است.ماده ۴۳ قانون حمایت خانواده مقرر کرده است: «حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر آنها است مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادسـتان، اعطای حضـانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد.»
حق حضانت در صورت جدایی زن و مرد
ممکن است زن و شوهر به هر دلیل جدا از هم زندگی کنند ولی طلاق هم نگرفته باشند. در اینجا حضانت فرزندان تا پایان ۷ سالگی با مادر است و بعد از آن تا ۹ سال برای دختر و ۱۵ سال برای پسر با پدر است. بنابراین حتی قبل از طلاق، دادخواست حضانت، سلب حضانت و ملاقات فرزنددر دادگاه ها پذیرفته می شود. ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی : »برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند ، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است .
تبصره – بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف ، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد.
یکی از وظایف دادگاه در پرونده های طلاق چه طلاق توافقی چه طلاق به درخواست زوج (مرد) و چه به طلاق به درخواست زوجه (زن)، تعیین تکلیف نگهداری و ملاقات فرزندان است. ملاک برای دادگاه باید رعایت مصلحت طفل باشد.زه دهد.
نظر قانون درباره ملاقات والدین طلاق‌گرفته با طفل
بر اساس ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی در صورتی که به علت طلاق و یا هر جهت دیگر ابوین در یک منزل سکونت نداشته باشند، دادگاه برای هریک از ابوین که طفل تحت حضانت او نیست، حق ملاقات با فرزند تعیین می‌نماید که جزئیات این ملاقات با دادگاه خانواده می‌باشد.
بر اساس این ماده در صورتی که در خصوص زمان، مکان و سایر جزئیات ملاقات، میان والدین توافقی حاصل شود بر اساس آن عمل می‌شود و در صورتی که اختلافی باشد، دادگاه زمان و مکان آن را بر اساس شرایط و مصالح کودک تعیین می‌کند که ممکن است یک الی دو بار در آخر هفته باشد.
بر همین اساس در قانون مواردی پیش بینی شده است تا به واسطه آن حق ملاقات با فرزند برای طرف دیگر حفظ شود. به عنوان مثال: پدر و مادری که حضانت طفل را بر عهده دارند، نمی‌توانند او را از محل حضانت او خارج کنند، مگر اینکه این کار با اجازه دادگاه صورت گرفته باشد.
بر اساس ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده، صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت، ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است، از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد؛ مگر آنکه دادگاه آن را به مصلحت بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق این امر را اجازه دهد.
موارد سلب حق حضانت از والدین
ماده‌ٔ ۱۱۷۳ قانون مدنی مصادیقی از عدم مواظبت از طفل یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین را بیان کرده که در این حالت، محکمه با رعایت شرایط مقرر در ماده، در خصوص حضانت طفل تصمیم خواهد گرفت.
۱. اعتیاد زیان آور به مواد مخدر و قمار
۲. اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء
۳. ابتلاء به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی
۴. سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشاء، تکدی گری و قاچاق
۵. تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
همان طور که به صراحت مطرح شده هر نوع اعتیادی حق حضانت را سلب نمی‌کند بلکه اعتیاد لزوما باید زیان آور باشد. در خصوص ضرب و جرح خارج از حد متعارف باید بدانیم که ماده‌ٔ ۱۱۷۹ قانون مدنی مقرر می‌دارد که ابوین حق تنبیه طفل خود را دارند ولی به استناد این حق نمی‌توانند طفل خود را خارج از حدود تأدیب، تنبیه نمایند، بنابراین تنبیه طفل در حد متعارف مانع از حق حضانت نیست.
والدین حق تنبیه اطفال را در حد مقرر در ماده دارند و تجاوز از آن می‌تواند داخل در مصادیق عدم مواظبت باشد.
